اینکلوژن‌های الماس: انواع، تشکیل و تشخیص
اینکلوژن‌های الماس: انواع، تشکیل و تشخیص
اینکلوژن‌های الماس: انواع، تشکیل و تشخیص : درون‌گیرها یا اینکلوژن‌ها، ویژگی‌های داخلی الماس هستند که در طول فرآیند تشکیل آن در اعماق زمین به وجود می‌آیند. این ویژگی‌ها می‌توانند شامل مواد جامد، مایع یا گاز باشند و نقش مهمی در تعیین منشأ، طبیعی یا مصنوعی بودن و ارزش‌گذاری الماس دارند.
🧬 انواع رایج درون‌گیرها در الماس در گوهرشناسی
-
Feather (پر مانند): شکستگی‌های داخلی با ظاهر پر مانند که ممکن است شفاف یا مات باشند.
-
Bearded Girdle (کمربند ریش‌دار): ترک‌های ریز در اطراف کمربند الماس که معمولاً در اثر فرآیند برش ایجاد می‌شوند.
-
Cavity (حفره) در گوهرشناسی: فضاهای خالی در داخل الماس که ممکن است در اثر جدا شدن یک کریستال داخلی یا شکستگی ایجاد شوند.
-
Cloud (ابر): مجموعه‌ای از ذرات ریز که ظاهری مه‌آلود به الماس می‌دهند و می‌توانند شفافیت آن را کاهش دهند.
-
Crystal (بلور) در گوهرشناسی: وجود بلورهای دیگر کانی‌ها مانند گارنت یا پیریت در داخل الماس.
-
Needle (سوزن): درون‌گیرهای باریک و بلند که ممکن است به صورت منفرد یا گروهی ظاهر شوند.
-
Pinpoint (نقطه‌ای) در گوهرشناسی: نقاط بسیار ریز و سفید که معمولاً به صورت گروهی دیده می‌شوند.
-
Twinning Wisp (رگه‌های دوقلویی): الگوهای پیچیده‌ای از خطوط و نوارها که در اثر اختلالات در رشد بلور ایجاد می‌شوند.
-
Etch Channels (کانال‌های اچ): تونل‌های توخالی و باریکی که در اثر فرآیندهای انحلال در طول صعود الماس به سطح زمین ایجاد می‌شوند.
🌋 فرآیند تشکیل درون‌گیرها در الماس در گوهرشناسی
الماس‌ها در اعماق زمین، در شرایط فشار و دمای بالا تشکیل می‌شوند. در طول این فرآیند، مواد مختلفی ممکن است در داخل ساختار بلوری الماس به دام بیفتند. همچنین، در مسیر صعود الماس به سطح زمین، تغییرات فیزیکی و شیمیایی می‌توانند منجر به ایجاد درون‌گیرهای جدید یا تغییر درون‌گیرهای موجود شوند.
🔬 تکنیک‌های تشخیص درون‌گیرها
-
لوپ 10 برابر: ابزاری ابتدایی برای مشاهده درون‌گیرهای بزرگ‌تر.
-
میکروسکوپ گوهرشناسی: با بزرگنمایی بالا و نورپردازی مناسب، امکان مشاهده دقیق‌تر درون‌گیرها را فراهم می‌کند.
-
نور میدان تاریک: برای برجسته‌سازی درون‌گیرهای شفاف یا کم‌رنگ مفید است.
-
طیف‌سنجی رامان: برای شناسایی ترکیب شیمیایی درون‌گیرها و تشخیص الماس‌های طبیعی از مصنوعی کاربرد دارد.
📈 تأثیر درون‌گیرها بر ارزش‌گذاری الماس در گوهرشناسی
وجود و نوع درون‌گیرها تأثیر مستقیمی بر درجه پاکی و در نتیجه ارزش الماس دارند. الماس‌هایی با درون‌گیرهای کمتر و نامحسوس‌تر، ارزش بالاتری دارند. در درجه‌بندی GIA، پاکی الماس‌ها از FL (بدون درون‌گیر) تا I3 (دارای درون‌گیرهای قابل مشاهده با چشم غیرمسلح) طبقه‌بندی می‌شود.
💎 اینکلوژن‌ها در الماس (Diamond Inclusions)
✳️ انواع رایج اینکلوژن‌ها در الماس:
| نوع اینکلوژن | توضیح |
|---|---|
| کریستال‌های محبوس | مواد معدنی دیگر مانند گارنت، اولیوین یا کروم‌دیوپسید که هنگام شکل‌گیری الماس درون آن گیر افتاده‌اند. |
| ابرها (Clouds) | مجموعه‌ای از ذرات میکروسکوپی که باعث مه‌آلود شدن یا مات شدن ناحیه‌ای از سنگ می‌شوند. |
| ریزش‌های پر‌تابی (Feathers) | شکستگی‌هایی که ظاهر پر مانند دارند. گاهی تا سطح سنگ امتداد می‌یابند. |
| نقاط سیاه (Carbon Spots) | حضور گرافیت یا کربن نسوخته، اغلب به صورت نقطه‌ای و سیاه‌رنگ. |
| حلقه‌های رشد (Graining) | خطوطی ناشی از تفاوت در شرایط رشد بلور، ممکن است به صورت موج‌دار یا خطی ظاهر شوند. |
| سوزن‌ها (Needles) | ساختارهای بلوری باریک و بلند که می‌توانند شفاف یا مات باشند. |
🧪 اهمیت تشخیص اینکلوژن‌ها در الماس در گوهرشناسی:
-
اگر الماسی دارای اینکلوژن‌های فلزی یا گرافیتی باشد، احتمال منشأ طبیعی آن بیشتر است.
-
الماس‌های سنتتیک HPHT اغلب دارای اینکلوژن‌های فلزی مشخصی هستند (مانند نیکل یا آهن).
-
برخی از اینکلوژن‌ها نشانه‌ای از بهسازی با لیزر (Laser Drilling) هستند که در آن مسیرهایی به درون الماس ایجاد شده‌اند تا اینکلوژن‌ها از بین بروند یا با مواد پرکننده جایگزین شوند.
اولین دیدگاه را ثبت کنید