تفاوت مثقال و گرم طلا

تفاوت مثقال و گرم طلا : اگر به اخبار طلا و جواهر گوش کنید، احتمالا جمله‌هایی مثل قیمت امروز هر مثقال طلا، مظنه بازار، یا قیمت هر گرم طلا را خواهید شنید. برای خرید و فروش کالا،‌ معمولا از واحدهای انداره‌گیری کمک می‌گیریم و احتمالا شما هم تا به حال، اسم‌ این واحدهای اندازه‌گیری را زیاد شنیده‌اید. اما وقتی صحبت از خرید و فروش طلا به میان بیاید، واحدهایی را به کار می‌بریم که کمی خاص‌تر هستند. با توجه به بالا بودن قیمت طلا،‌ معمولا طلا در حجم کم خریداری می‌شود و به همین دلیل از واحدهایی مثل کیلوگرم استفاده نمی‌کنیم یعنی در مقابل واحدهایی مثل گرم یا مثقال طلا را زیاد می‌شنویم.

با توجه به اهمیت دقت در وزن طلا، این واحدها، تا حد امکان کوچک می‌شوند تا در هر معامله، فروشنده و خریدار ضرر نکنند. واحدهایی که معمولاً برای خرید طلا به‌ کار می‌بریم، به ترتیب عبارت هستند از :

سوت

گرم

مثقال

اونس

سوت،‌ کوچک‌ترین یکای اندازه‌گیری به شمار می‌رود و اونس بزرگ‌ترین واحد برای سنجش وزن طلاست. هر یک از این واحدها با هم تفاوت‌هایی دارند که در ادامه به بررسی آن‌ها خواهیم پرداخت.

مثقال طلا

واحدی که کمی بزرگ‌تر از گرم است، مثقال نام دارد و البته این واحد هم علاوه بر اندازه‌گیری طلا، برای اندازه‌گیری مواد‌غذایی، گیاهان دارویی، ملیله و بسیاری از کالاهایی که اندازه کوچکی دارند به کار می‌رود. در گذشته‌های دور، مثقال و دینار، تنها واحدهای اندازه‌گیری بودند و مبادلات مردم بر اساس این دو واحد صورت می‌گرفت.

در بازار طلا و جواهر، دو واژه مثقال و مظنه زیاد به گوش می‌خورند که البته معنی هر دو کلمه یکی است. ولی برخلاف ایران که هر دو واژه مثقال و مظنه در خریدوفروش طلا و جواهرات کاربرد دارد، در کشورهای عربی حوزه خلیج‌فارس، واژه مظنه که البته عربی و به معنی حدس و گمان است، در خرید و فروش به کار نمی‌رود.

اما با درنظرداشتن این نکته که مثقال طلا در مقایسه با گرم، کم‌تر به کار می‌رود، در این قسمت به بررسی ارتباط بین گرم و مثقال می‌‌پردازیم.

هر گرم چند سوت است؟

یکی از واحدهایی که احتمالاً در حین خریدوفروش طلا زیاد شنیده‌اید، سوت است. سوت، کوچک‌ترین یکای اندازه‌گیری وزن طلاست که واحدی کوچک‌تر از این یکا نداریم. و از دیگر نام‌هایی که به‌جای واحد سوت استفاده می‌کنیم، می‌توان به «میلی‌گرم» اشاره کرد. با توجه به نام این یکا، احتمالاً شما هم می‌توانید حدس بزنید که هر گرم برابر با ۱۰۰۰ سوت یا میلی‌گرم است.

اگرچه سوت واحد اندازه‌گیری بسیار کوچکی است، باتوجه به قیمت طلا، ممکن است هر سوت به مرور زمان با افزایش قیمت مواجه شود و بعد از چند سال به رقم خوبی برسد. به همین دلیل موقع خرید طلا، وزن قطعات با ترازوهای دقیق و فرمول محاسبه طلا به‌دقت محاسبه می‌شود.

بگذارید برای شما یک مثال ساده بزنیم. فرض کنید قطعه طلایی به وزن ۴/۶۰۸ انتخاب کرده‌اید. چیزی که از این عدد متوجه می‌شویم، این است که وزن این قطعه، کمی کم‌تر از ۵ هست. اما چطور باید این قیمت را  از روی صفحه ترازوی طلافروشی خواند؟ روی صفحه ترازوی طلافروشی معمولاً گرم و سوت در قالب یک عدد اعشاری چهاررقمی نمایش داده می‌شود. پس وزن این قطعه، برابر است با ۴ گرم و ششصد و هشت سوت.

گرم طلا

گرم مشهورترین واحد سنجش وزن طلاست که البته تنها منحصر به طلا نیست. قطعاً شما هم می‌دانید که هر گرم در واقع یک‌ هزارم کیلوگرم است. گرم واحدی هست که در بسیاری از موارد برای اندازه‌گیری به کار می‌رود و از مواد غذایی گرفته تا طلا و جواهرات را از طریق این یکا، وزن می‌کنیم. در مورد طلا، این واحد بیش از هر واحد دیگری کاربرد دارد و اغلب خرید و فروش‌ها بر اساس گرم محاسبه می‌شود چون مردم، این واحد را بهتر از سایر واحدها می‌شناسند.

آنچه در کارگاه‌های طلاسازی به زیورآلات جذاب تبدیل می‌شود، ترکیبی کاملا متفاوت با طلای استخراج‌شده از معدن دارد. با مطالعه مقاله «طلا چیست؟ بررسی 5 کاربرد خاص طلا + تاریخچه طلا» این فلز را بیشتر بشناسید.

دو تفاوت مثقال طلا با گرم طلا

قبلاً اشاره کردیم که گرم در مقایسه با مثقال کمی کوچک‌تر است اما سوال‌مهمی که در این قسمت خواهید داشت این است که یک مثقال طلا چند گرم است؟ برای پاسخ به این سوال که هر مثقال طلا دقیقاً چند گرم است، دو پاسخ مختلف وجود دارد. دلیل این تفاوت وجود دو نوع مثقال مختلف است که البته کاربردهای متفاوتی نیز دارند.

انواع مثقال عبارت هستند از :

مثقال صیرفی

مثقال شرعی

با در نظر داشتن این نکته که در معاملات طلا و جواهر از مثقال صیرفی استفاده می‌کنیم، به بررسی تفاوت این دو نوع یکا می‌پردازیم.

مثقال صیرفی

مهم ترین سوالی که ممکن است در زمینه مثقال و گرم از ذهن شما بگذرد این است که هر مثقال چند گرم است یا هر مثقال طلا چند گرم است؟ مثقال صیرفی که البته مظنه هم نامیده می‌شود، برابر با ۴/۶۰۸ گرم و یا ۲۴ نخود است. شاید تعجب کنید که چرا از نخود برای سنجش وزن استفاده می‌شده. علت این است که در زمان گذشته، نه‌تنها ترازوهای دیجیتال وجود نداشتند بلکه گاهی ترازوهای معمولی هم در دسترس نبودند. در این حالت، هر نخود برابر با ۱۹۲ سوت محاسبه می‌شده است.

فرق گرم و مثقال

باتوجه به اینکه گرم و مثقال، واحدهای اندازه‌گیری به شمار می‌روند، فرق گرم با مثقال تنها در اندازه و میزان آن‌ها است. در برخی موارد، برای وزن کردن کالاهایی که به‌اندازه طلا ارزشمند نیستند، عدد ۴/۶۰۸ گرم، را به‌صورت تقریبی، ۵ گرم محاسبه می‌کنیم. ولی همان‌طور که گفتیم، با توجه به بالا بودن قیمت هر مثقال طلا، حتی هر سوت آن در هنگام خرید‌و‌فروش محاسبه می‌شود. حالا اگر کسی از شما بپرسد «۲۰ مثقال طلا چند گرم است؟» کافی است که عدد ۲۰ را در ۴/۶۰۸ ضرب کنید.

در مقابل اگر از شما بپرسند هر گرم طلا چند مثقال است، باید عدد ۱ را بر ۴/۶۰۸ تقسیم کنید که پاسخ چیزی کم‌تر از یک‌چهارم مثقال و به‌طور دقیق‌تر «۰/۲۱۷» مثقال خواهد بود. به این ترتیب اگر از شما بپرسند که گرم بیشتر است یا مثقال، پاسخ مثقال است.

مثقال شرعی در تفاوت مثقال و گرم طلا

هر مثقال شرعی برابر با ۳/۴۵۶ گرم به‌حساب می‌آید و معادل ۱۸ نخود است. با توجه به کاربردهای این نوع مثقال که معمولا در امور دینی مثل اندازه‌گیری خمس و زکات به چشم می‌خورد، هر مثقال شرعی معادل با ۷۲ دانه گندم هم محاسبه شده است.

تا اینجا گفتیم که مثقال صیرفی برای اندازه‌گیری وزن طلا و جواهرات کاربرد دارد و وزن آن هم معادل ۴/۶۰۸۳ گرم است. اما اگر یک مثقال طلا را روی ترازو بگذاریم، احتمالاً روی ترازو این عدد را نخواهیم دید. اینجاست که دومین تفاوت مثقال طلا و گرم مشهود می‌شود.

تفاوت مظنه بازار در مثقال با گرم

هر مثقال طلا، دارای عیار ۱۷ یا درجه خلوص ۷۰۵ است این در حالی است که مقصود ما از گرم طلا، طلای ۱۸ عیاری است که درجه خلوص ۷۵۰ دارد. برای محاسبه قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار ، باید عدد ۴/۶۰۸۳ را در ۷۰۵ ضرب کنیم و سپس به ۷۵۰ تقسیم کنیم. عدد حاصل برابر با ۴/۳۳۱۸۰۲ (عدد ثابت) است.

اما برای پیداکردن قیمت یک گرم طلای ۱۸ عیار، باید قیمت مثقال طلا را بر ۴/۳۳۱۸ تقسیم کنیم. سوالی که در اینجا به ذهن می‌رسد این است که آیا طلافروشان هم چنین محاسبه طولانی را انجام می‌دهند؟ جواب منفی است. برای تبدیل مثقال طلا با عیار ۱۷، به گرم طلای ۱۸ عیار فقط لازم است که قیمت مثقال را به ۴/۳۳۱۸ تقسیم کنیم.

تاریخچه مثقال طلا

در زمان‌های دور، مثقال و درهم تنها واحدهای اندازه‌گیری بودند. در آن زمان، هر مثقال برابر با ۴/۵۵ گرم بود که برابر با ۱/۳۳ درهم، ۲۴ قیراط یا ۹۶ حبه به حساب می‌آمد. اما به مرور زمان این مقدار تغییر کرد و در دوران عبدالملک ابن مروان، اصلاحاتی در نظام سکه‌زنی اعمال شد و وزن سکه به ۴/۲۵ گرم رسید.

به این ترتیب، هر مثقال طلا برابر با ده هفتم درهم، ۲۰ قیراط یا ۶۰ حبه شد. در منابع شرعی نسبت مثقال به درهم همین نسبت ۱۰ به ۷ هست. بااین‌وجود در کاربردهای روزانه و معمول، این نسبت را ۳ به ۲ فرض می‌کنند.

از واحدهای اندازه‌گیری که هنوز قابل استناد هستند، می‌توانیم به رطل امویان اشاره کنیم که واحدی برای اندازه‌گیری مایعات بوده است. نمونه دومی که در دست داریم، سنگ شیشه یك قیراطی عصر عباسی مصر است. این دو نمونه عینی واحدهای اندازه‌گیری جرم بودند و بر این اساس، هر مثقال ۴/۶۰۸ گرم و هر درهم ۳/۱۲۵ گرم محاسبه شده است.

هر قیراط هم ۲۴/ ۱ مثقال طلا در نظر گرفته می‌شده که برابر با ۲۰۰ سوت بوده. همچنین بعد از آن دوره، هر ۵ قیراط برابر با ۱ گرم شمرده می شود. اما شاید برای شما هم جالب باشد که در این دوره هر مثقال برابر با ۱۸ نخود در نظر گرفته می‌شده و هر چهار نخود را ۱ گرم به حساب می‌آورده‌اند.

اما اگر سری هم به واحدهای پول رایج در آن زمان بزنیم، به دو کلمه درهم و دینار خواهیم رسید. دینار در گذشته‌های دور در ایران و ۹ کشور دیگه رایج بوده و البته باید ذکر کنیم که دینار به شکل یک سکه ضرب‌شده به‌کار می‌رفته. جرم هر دینار مساوی با یک مثقال صیرفی بوده که طبق بخش‌های قبلی این مقاله معادل ۴/۶۰۸۳ گرم محاسبه می‌شده.

این سکه از فلزهای طلا، نقره و مس تشکیل شده بوده و میزان طلای به‌کار رفته در آن برابر با ۳/۴۵۶ گرم بوده است. مقدار طلای موجود در این سکه‌ها همیشه ثابت بوده اما نسبت نقره و مس همیشه یکسان نبوده؛ در واقع باید گفت که هر دینار، وزنی برابر با وزن یک مثقال صیرفی داشته اما ارزش طلای موجود در آن برابر با یک مثقال شرعی بوده است.

واحدهایی مثل «خروار، من، مثقال» تا سال‌ها برای توزین و دادوستد کاربرد داشتند. اما از سال ۱۳۱۱ شمسی، ایران به سیستم متریک پیوست و بعد از آن در عمده معاملات از گرم و کیلوگرم استفاده شد. پیش از این، در واحدهایی مثل «من» اختلاف نظرهای زیادی وجود داشت اما پیوستن ایران به سیستم متریک بسیاری از این مشکلات را حل کرد. ناگفته نماند که تا سال‌ها بعد از تصویب این قانون، مردم همچنان از سنگ ترازوهای غیراستاندارد و واحدهای قبلی استفاده می‌کردند.

اونس

در مقاله‌های قبلی مجموعه ابزار نوین ، به طور مفصل به مفهوم اونس طلا پرداختیم و توضیحات کاملی را ارائه کردیم. هر اونس که به‌اختصار «oz» نوشته می‌شود، برابر با ۳۱٫۱۰۳ گرم است که چیزی حدود ۷ برابر مثقال به شمار می‌آید.

منبع : سایت ای جی