جواهرسازی

طلاسازی چیست؟

طلاسازی یکی از شغل‌هایی است، که سابقه آن ریشه در گذشته دارد. در این حرفه افراد طلاساز بر روی فلزهای ارزشمند مانند طلا کار می‌کنند. در گذشته این شغل برای تولید ظروف، ابزار و لوازم تزیینی کاربرد داشته‌ است؛ اما امروزه طلاسازی به ساخت جواهر محدود می‌شود.

به دلیل درخواست زیاد جواهر و لوازم زینتی، شغل طلاسازی برای افراد با ظرافت و دقت بالا ایجاد شده است. طلاسازی از امنیت شغلی بالایی برخوردار است؛ زیرا افراد کمی در این شغل مشغول به کار هستند. طلاساز بر خلاف نامی که دارد، فقط بر روی فلز طلا کار نمی‌کند. انواع فلزات ارزشمند مانند نقره، پلاتین و برنز در شغل طلاسازی به کار می‌روند.

افراد طلاساز علاوه بر فلزهای ارزشمند با سنگ‌های قیمتی نظیر یاقوت، زمرد و فیروزه سر و کار دارند. به طور کلی وظیفه طلاساز برش، چکش کاری، خم کردن، پرکردن و ریخته گری فلزهای ارزشمند مانند طلا است. البته افراد این صنف، باید با تعمیر و بازسازی زیورآلات نیز آشنا باشند.

طلاساز باید ذهن طراحی خوبی داشته باشد، از طرفی مهارت‌های فنی لازم را فرا گیرد. البته این موضوع با گذشت زمان و کسب تجربه حل می‌شود. اگر مایل به یادگیری اصول طلاسازی هستید، می‌توانید در کلاس‌های آموزش طراحی طلا شرکت کنید و مهارت‌های لازم را یاد بگیرید.

مهارت‌های فردی مورد نیاز برای طلاساز

طلاسازی یا زرگری در دسته‌ شغل‌های کارآفرینی محسوب می‌شود.

در حقیقت این حرفه، یک شغل هنری و فنی است که برای موفقیت در آن نیازمند مهارت‌های متفاوتی هستید.

در ادامه برخی از مهارت‌های ضروری را بیان می‌کنیم.

نیاز به دقت بالا

شغل طلاسازی نیازمند دقت بالایی است. زیرا هر گونه اشتباه در اندازه گیری و فرآیند ساخت، ضرر مالی هنگفتی به طلاساز می‌زند. علاوه بر خسارت بالا، وقت و زحمت شما هدر می‌رود.

حوصله و شکیبایی

طلاسازی شغلی پیچیده و زمان‌بر است و نیاز به صبر و حوصله زیادی دارد. ساخت یک جواهر گاه وقت و حوصله زیادی می‌طلبد تا نتیجه خوبی حاصل شود.

داشتن خلاقیت

طلاساز باید خلاقیت و ابتکار عمل به خرج دهد تا زیورآلات جذابی بسازد. همچنین خلاقیت در کار، به طلا ساز کمک می‌کند که مشتری‌های خود را با نمونه کارهای زیبا جذب کند. پیشنهاد می‌کنیم قبل از شروع کار، دوره‌های طراحی دستی و کار با برنامه‌های طراحی را بگذرانید.

به روز بودن دانش فنی

شغل طلاسازی سازی همواره در حال پیشرفت و ترقی است؛ به طوری که با گذر زمان تکنولوژی و روش‌های پیشرفته‌تری روی کار می‌آیند. طلاساز باید دانش فنی و مهارت‌های خود را به روز نگه دارد، تا بتواند جواهر زیبایی خلق کند.

مهارت کار با ابزار

در این شغل ابزار زیادی مانند فرز، قالب، انبر و مته به کار می‌روند. بنابراین طلاساز نیاز دارد نحوه کار با تمام این ابزارآلات را یاد بگیرد.

ارتباط خوب با مشتری

افراد طلاساز معمولا به طور مستقیم با مشتری در ارتباط هستند. بنابراین باید مهارت ارتباط گیری و مکالمه با مشتری را فرا بگیرید. برقراری ارتباط مناسب با مشتری، سبب جذب مشتری بیش‌تر و رونق کار شما می‌شود.

اگر مایل هستید به شغل طلاسازی ورود کنید، لازم است تا علاوه بر اینکه طرح‌های زیبایی را روی این فلز گران‌بها نقش بزنید از مهارت‌های دیگری نیز برخوردار باشید. این مهارت‌ها شامل موارد زیر می‌شود:

توانایی پذیرش سفارش ساخت طلا
دقت و توجه بسیار زیاد به جزئیات کار
برقراری ارتباط دوستانه با مشتریان و مخاطبان
تسلط و آرامش مناسب در زمان انجام کار
دارا بودن تجربه کافی
توانایی بهره گیری از وسایل و تجهیزات طلا سازی
بروز بودن اطلاعات و شناخت تکنیک‌های جدید
مدیریت کردن زمان شناخت انواع جواهرات

مراحل کار در شغل طلاسازی

برای اینکه طلاساز بتواند طرح مورد نظر خود را به زیباترین شکل ممکن خلق کند، باید مراحل مختلفی را پشت سر بگذارد. مراحل کار در شغل طلاسازی را در ادامه برای شما بیان می‌کنیم:

ابتدا لازم است طلای خام را در یک ظرف که بوته نام دارد حرارت دهید تا ذوب شود. بوته یک ظرف مخصوص است و به نوعی یک کاسه گچی به حساب می‌آید. ذوب کردن طلا به وسیله گاز اکسیژن یا با قرارگیری آن‌ها در کوره‌های ذوب صورت خواهد گرفت.
در مرحله دوم باید طلایی که ذوب کرده‌اید را با نقره یا مس ترکیب و ادغام کنید؛ در صورتی که بخواهید طلای سفید را به دست آورید لازم است تا طلایی که آب کرده‌اید را با مس ترکیب کرده و در غیر این صورت می‌توانید همان طلای زرد را داشته باشید و با کمک آن جواهری زیبا را بسازید.
در مرحله بعدی باید مایعی که به دست آمده را به مفتول تبدیل کرده و در دستگاه نورد قرار دهید
برش دادن قطعات طلا سمباده و سوهان کشی در مراحل آخر کار انجام می‌شود. برای اینکه خطوط ریزی که روی طلا به وجود آمده را از بین ببرید، باید آن را جلا دهید. در آخر طلایی که به وسیله شما ساخته شده باید آبکاری شود. آبکاری را به جهت درخشان‌تر کردن کار انجام می‌دهند.

سرمایه‌ی لازم برای طلاسازی

سرمایه‌ای که برای شروع شغل طلاسازی نیاز دارید کاملاً به نوع کار شما بستگی دارد. اینکه شما بخواهید در یک کارگاه بسیار پیشرفته کار کنید یا مغازه‌ای برای خود داشته باشید یا بخواهید از بروزترین دستگاه‌ها استفاده کنید یا با ابزارهای ساده کار کنید. همه این عوامل بر روی سرمایه اولیه شما تأثیر خواهند گذاشت. همچنین برای شروع نیاز به مقداری طلا و فلزات گران‌بها دارید تا بتوانید چندین نمونه کار برای ویترین خود بسازید. علاوه بر این‌ها گذراندن دوره‌های آموزش طلاسازی نیز ممکن است هزینه‌ی بالایی داشته باشد. بسیاری از افراد برای بهبود کسب‌وکار خود، اقدام به تهیه‌ی ژورنال و کاتالوگ‌های محصولات خارجی می‌کنند تا با نمونه‌برداری از آن بتوانند مدل‌های زیبایی بسازند.

معایب شغل طلاسازی

هرچند که شغل طلاسازی یک کسب‌وکار پرسود است، اما این شغل نیز مانند بسیاری از مشاغل معایبی دارد. اصلی‌ترین عیب شغل طلاسازی مشکلات سلامتی است که شاید برای طلاساز به وجود آید.

آسیب‌های ستون فقرات

بسیاری از طلاسازان به دلیل اینکه مدت بسیار طولانی روی صندلی می‌نشینند و سر خود را روی میز کار خم می‌کنند، در بلندمدت دچار آسیب فیزیکی خواهند شد. آسیب به ستون فقرات و مهره‌های گردن یکی از شایع‌ترین موارد پیش آمده برای این هنرمندان است. برخی دیگر به علت نداشتن سطح زیرپایی مناسب، پای خود را به مدت طولانی آویزان نگه می‌دارند که ممکن است دچار واریس بشوند. با استراحت منظم و تهیه‌ی صندلی مناسب می‌توانید از این آسیب‌ها جلوگیری کنید.

آسیب‌های چشمی

یکی دیگر از انواع آسیب‌هایی که به این هنرمندان وارد می‌شود، آسیب‌های چشمی است. البته افراد حرفه‌ای با استفاده از عینک مخصوص کار، سعی می‌کنند تا از برخورد قطعات ریز به چشم جلوگیری کنند. همچنین انجام کار به مدت طولانی باعث خواهد شد تا چشم شما ضعیف شود، پس سعی کنید استراحت در حین کار را فراموش نکنید.

تنفس ذرات طلا

ممکن است در صورت برش یا پرداخت یک قطعه، ذراتی از آن بلند شده و شما آن را تنفس کنید. ورود این ذرات به ریه باعث عفونت خواهد شد. در نتیجه سعی کنید هنگام انجام طلاسازی حتماً از ماسک استفاده کنید. شغل طلاسازی در صورتی پرسود خواهد بود که سلامتی شما حفظ شود. هیچ سودی ارزش سلامتی شما را ندارد.

بازار کار طلاسازی

طلاسازان در موقعیت‌های شغلی متفاوتی می‌توانند فعالیت کنند.

با این حال بسیاری از آن‌ها به راه اندازی کسب و کار شخصی خود علاقه دارند.

شرکت‌ها و تولیدی‌های بزرگ زیورآلات همواره به دنبال طلاساز برای تکمیل کادر فنی خود هستند.

در ادامه برای آشنایی با بازار کار شغل طلاسازی، ۳ موقعیت شغلی را معرفی می‌کنیم.

کارگاه‌های شخصی

طلاسازان همانند سایر هنرمندان، علاقه مند به داشتن کارگاه و کسب و کار شخصی خود هستند. تجهیز کردن کارگاه به وسایل و ابزار ویژه‌ای نیازمند است. با تهیه ابزارآلات لازم، می‌توانید هر مکانی را به کارگاه خود تبدیل کنید.

فروشگاه‌های معتبر

برخی از هنرمندان طلاساز برای دوری از تنش‌های بازاریابی و فروش، فروشگاه‌های طلا و جواهر را انتخاب می‌کنند. اغلب فروشگاه‌ها برای انجام تعمیر و خدمات زیورآلات به دنبال طلاساز هستند. طلاساز در این فروشگاه‌ها امنیت شغلی و احساس آرامش بیش‌تری دارد.

شرکت‌های بزرگ طلاسازی

علاوه بر فروشگاه‌های موجود در پاساژها، شرکت‌های بزرگ تولید زیورآلات گزینه مناسبی برای فعالیت هستند. اما تعداد کمی از این شرکت‌ها در ایران وجود دارد؛ در نتیجه این فرصت شغلی از محدودیت بالایی برخوردار است.

درآمد شغل طلاسازی

شغل طلاسازی همانند سایر شغل‌های آزاد، درآمد ثابتی ندارد. میزان درآمد طلاسازی به عوامل متعددی نظیر تجربه و سرمایه اولیه بستگی دارد. در این شغل هر چه زیورآلات زیباتری بسازید، بازار کار و درآمد بهتری خواهید داشت. ایجاد یک بازار کار خوب در این حرفه، موضوع مهمی است؛ چرا که با مشتری بیش‌تر درآمد بهتری کسب می‌کنید.

خلاقیت و نوآوری در ساخت مصنوعات با ارزش، مشتری و درآمد بیش‌تری به همراه دارد. البته تمام این موارد نیازمند کسب تجربه است؛ بنابراین در ابتدای کار در مورد درآمد پایین نگران نباشید. درآمد طلاسازی به ۲ شکل مستقیم و غیر مستقیم وجود دارد.

درآمد مستقیم

شغل طلاسازی بر مبنای انجام خدمات بر روی فلزهای ارزشمند است. بنابراین درآمد مستقیم این شغل از فعالیت اصلی آن، یعنی ساخت و تعمیر زیورآلات کسب می‌شود. درآمد مستقیم با ضریب ۸ از ۱۰، طلاسازی را در گروه شغل‌های پردرآمد قرار می‌دهد.

درآمد غیر مستقیم

در این شغل علاوه بر درآمد اصلی، با انجام یک سری فعالیت‌های جانبی می‌توان درآمد غیر مستقیم نیز کسب کرد. درآمد غیر مستقیم از فعالیت‌هایی مانند تبلیغات، اجاره دادن کارگاه و نوسانات قیمت حاصل می‌شود.

مزایای شغل طلاسازی

پیش از انتخاب شغل بهتر است با تمام جنبه‌های مثبت و منفی آن آشنا شوید.

حرفه‌ طلاسازی همانند سایر شغل‌ها در کنار مزایایی مانند درآمد بالا، معایبی هم دارد.

در ادامه برخی از مزایای شغل طلاسازی را بیان می‌کنیم، تا با دیدی بازتر تصمیم گیری کنید.

استقلال در تصمیم گیری

با انتخاب حرفه طلاسازی و در کل فعالیت‌های کارآفرینی، تصمیم گیرنده نهایی خودتان هستید. به عبارتی آزادی عمل دارید و کسی نمی‌تواند شما را اخراج کند. این مورد یکی از بهترین جنبه‌های طلاسازی محسوب می‌شود.

سبک زندگی

طلاسازی محدودیتی برای شما ایجاد نمی‌کند؛ یعنی خودتان تصمیم می‌گیرید که کجا و چه زمانی کسب درآمد کنید. بنابراین می‌توانید سبک زندگی دلخواه خود را بسازید.

درآمد بالا

شغل طلاسازی از درآمد بالایی برخودار است و درآمد بالا، یعنی رفاه بیش‌تری دارید. همچنین با راه اندازی کسب و کار خود به جای کار کردن برای دیگران، می‌توانید درآمد بیش‌تری کسب کنید. در این شرایط هر چه بیش‌تر و سخت‌تر کار کنید، سود کار برای خودتان است.

تمرکز در علاقه و تخصص

مزیت دیگر طلاسازی، اختیار در انتخاب فعالیت‌های روزمره است. به عبارتی می‌توانید با توجه به دانش و مهارت‌های خود این شغل را انتخاب کنید و از انجام آن لذت ببرید. آمار بالای رضایت افراد مشغول در این صنف، این موضوع را تایید می‌کند.

بازار کار خوب

راه اندازی شغل طلاسازی نیاز به سرمایه گذاری بالایی دارد. برای خرید ابزار مورد نیاز و مواد خام مانند طلا، باید مقدار بالایی هزینه کنید. البته این گزینه تا حدودی مزیت محسوب می‌شود؛ زیرا سخت بودن مسیر راه اندازی، باعث می‌شود افراد کمی به سمت این شغل کشیده شوند.

معایب طلاسازی

در کنار مزایای متعددی که شغل طلاسازی دارد، باید معایب آن را نیز در نظر گرفت. در ادامه برخی از معایب این حرفه را بررسی می‌کنیم.

ریسک مالی

تمامی شغل‌های کارآفرینی مانند طلاسازی برای شروع، به سرمایه بالایی نیاز دارند. مقدار هزینه بالا معمولا به سختی فراهم می‌شود. از طرفی تا رونق گرفتن کسب و کار ممکن است درآمد پایینی کسب کنید. با در نظر گرفتن تمام این شرایط، اگر اوضاع خوب پیش نرود ضرر مالی می‌کنید.

فشار کاری

یکی از معایب اصلی این شغل، فشار کاری بالا به عنوان صاحب مجموعه‌ای بزرگ و پیچیده است. در این شرایط باید موارد متعددی مانند رقبا، خرابی تجهیزات، قبوض و حقوق کارمندان را کنترل کنید. این مشغله‌ها زمانی که در کارگاه نقلی خود مشغول به کار هستید، کم‌تر است.

فشار زمانی

در شغل طلاسازی، فشار زمانی بالایی بر روی دوش شما قرار می‌گیرد. به عبارتی اگر از سیستم سازی صحیح استفاده نکنید، تایم کاری بالا شما را کلافه خواهد کرد. در این شرایط آزادی عمل دارید و به راحتی می‌تواند به مرخصی بروید‌، اما به قدری درگیر کار می‌شوید که فکر مرخصی به ذهنتان خطور نمی‌کند.

انجام اعمال نامطلوب

زمانی که کسب و کاری راه اندازی می‌کنید، وظیفه رسیدگی به تمامی کارهای ریز و درشت بر عهده شماست. گاهی ممکن است برای جلوگیری از ضرر مالی، تعدادی از کارمندان را اخراج کنید. ممکن است برای صرفه جویی در هزینه‌ها، نظافت و خدمات را خودتان انجام دهید.

شنایی با انواع جواهراتی که توسط طلاساز درست می‌شود

بسیاری از طلاسازان علاوه بر جواهرات به تولید صنایع دستی بسیار گران‌بها نیز مشغول هستند. بیشتر طلاسازان وارد زمینه‌های دیگر نشده و فقط روی ساخت قطعاتی مثل انگشتر، گردن‌بند، دست‌بند و حتی گل سینه تمرکز می‌کنند. شاید در گوشه‌ای از دنیا فردی باشد که فقط نخ طلا درست می‌کند تا برای ساخت فرش‌های دست بافت طلایی استفاده شود.

یا در مثال دیگر، ممکن است فردی با داشتن پیش‌زمینه یا دیدن دوره‌های آموزشی به ساخت ساعت با طلا یا قطعات جواهرات بپردازد. این دقیقاً چیزی است که تفاوت هر طلاساز را با دیگری نشان می‌دهد. داشتن خلاقیت و سبک شخصی، باعث تبدیل شدن از یک طلاساز ساده به هنرمند جواهرسازی خواهد شد. محدود کردن کار طلاساز به تنها چند قلم کالا، اصلاً در ذهن هیچ هنرمندی نمی‌گنجد. بسیاری از طلاسازی‌های مطرح جهان که اکنون به برند تبدیل شده‌اند، روزگاری توسط یک نفر اداره می‌شدند. در ادامه چند شرکت جواهرسازی معروف دنیا آشنا می‌شوید:

کارتیه (Cartier)

شرکت طلاسازی و جواهرسازی کارتیه در سال 1847 تأسیس شد. این شرکت در ابتدا توسط طلاساز فرانسوی به نام لوئیس کارتیه اداره می‌شد و بعد از فوت او، فرزندانش شغل او را ادامه دادند. جواهرسازی کارتیه یکی از تولیدکنندگان طلا برای خانواده‌های سلطنتی و افراد مشهور دنیا است.

بوچلاتی (Buccellati)

این شرکت طلاسازی آن‌قدر معروف شده که اکثر محصولات آن را فقط در مزایده‌ها می‌توان خرید. شرکت بوچلاتی در سال 1919 توسط ماریو بوچلاتی در ایتالیا تأسیس شد. هرچند در سال‌های بعد این شرکت با ادغام با یکی شرکت‌های نوادگان خود، جیانماریا بوچلاتی، به عنوان یک هلدینگ بزرگ طلاسازی شناخته شد.

گراف (Graff)

شرکت طلاسازی گراف در سال 1960 توسط لارنس گراف در انگلیس تأسیس شد. لارنس گراف از سن 16 سالگی به شغل طلاسازی مشغول بود و توانست هنر خود را جهانی کند. این شرکت در بازسازی الماس‌های مشهور و قیمتی فعالیت داشته و همچنین در زمینه‌ی ساخت ساعت گران‌بها بسیار حرفه‌ای است.

پیاژه (Piaget)

این شرکت معروف سوئیسی را که در سال 1874 تأسیس شد، جورجس پیاژت اداره می‌کرد. پیاژت (پیاژه) در ابتدا با فعالیت در زمینه‌ی ساعت‌های بسیار لوکس در جهان معروف شد و بعدها به طلاسازی روی آورد. جواهرات پیاژه امروزه یکی از معروف‌ترین جواهرات دنیا هستند.

بولگاری (Bvlgari)

بولگاری نامی است که بسیاری آن را در زمینه‌ی ساخت ساعت، عطر و لباس می‌شناسند. اما کمتر کسی است که بداند بولگاری یک شرکت طلاسازی هم دارد که جواهرات آن بسیار گران هستند. سوتریس بولگاریس، ساعت‌ساز و جواهرساز یونانی این شرکت را در سال 1881 تأسیس کرد.

هری وینستون (Harry Winston)

هری وینستون جواهرساز و نیکوکار معروف آمریکایی بود که در سال 1932 شرکت جواهر‌سازی خود را تأسیس کرد. بعد از فوت او، شرکت هری وینستون به شرکت الماس دومینیون تغییر نام داده که البته هنوز جواهرات این شرکت را با همان نام سابق می‌شناسند.

اچ. استرن (H. Stern)

اشرکت جواهرسازی اچ. استرن از سال 1945 در حال فعالیت است و در ابتدا تنها یک کارگاه کوچک بود که توسط هانس استرن اداره می‌شد. هانس استرن سالیان سال به شغل طلاسازی مشغول بود و خلاقیت او باعث شد این برند برزیلی به شهرت جهانی برسد.

میکیموتو (Mikimoto)

شرکت طلاسازی و جواهرسازی میکیموتو در سال 1899 در توکیو توسط میکیموتو کوکچی تأسیس شد. او فردی خلاق و هنرمند بود که با استفاده از مروارید توانست جواهراتی خلق کند که اشراف‌زادگان نیز به سختی می‌توانستند در مزایده‌ها آن‌ها را خریداری کنند.

جواهرسازی فرایند ایجاد قطعات زینتی است که برای تزئین یا به عنوان اکسسوری های شخصی مورد استفاده قرار می گیرد.
مواد مورد استفاده در جواهرسازی انواع مختلفی دارند. این متریال و ابزارها از سنگ گرفته تا فلزات گرانبها را شامل شوند.
تکنیک ها و ابزارهایی که برای جواهرسازی مورد استفاده قرار می گیرند نیز متنوع، گسترده و بی حد و حصر هستند. انواع مختلف جواهرات، از جواهرات مهره دار تا زیورآلات سیمی، سنگ، نقره و طلا و … مهارت های مختلفی را در خود جای می دهند.
نکته مهم دیگر این که در جواهرسازی ممکن است طرح ها توسط یک طراح جواهرات کشیده شده باشند یا این که ایده ساخت جواهرات را هم خود جواهرساز بدهد.
در نهایت بر اساس طرح های دو بعدی و سه بعدی موجود، جواهرساز از تکنیک ها،ابزارها و متریال استفاده می کند.

تاریخچه جواهرسازی چیست ؟

ساخت جواهرات به هزاران سال پیش برمی گردد و از قاره های زیادی عبور می کند، با سابقه ای غنی در تزئینات شخصی و نمادگرایی، این حرفه همیشه به عنوان یکی از اصلی ترین و سودآورترین کسب و کارها محسوب شده است. جواهرات برای مدتی طولانی همیشه مورد استفاده قرار گرفته اند.
اولین نمونه معروف جواهرات گردنبند از استخوان است که به 25 هزار سال پیش در موناکو تعلق دارد.
جواهرات سنگی اولیه هم بین 3000 سال تا 400 سال قبل از میلاد در ایران و مدیترانه پدید آمدند. در ۱۲۰۰ سال قبل از میلاد مسیح، یونانی‌ها جواهراتی را برای نشان دادن رفاه و ثروت می‌پوشیدند که از طلا و سنگ‌های قیمتی ساخته می‌شد و اغلب به عنوان هدیه به خدایان بود.
تکنیک های جواهرسازی تقریبا همیشه یک روند ثابت داشته است. این فرایند شامل استفاده از بسیاری از مواد، از مهره ها تا سیم، سنگ های قیمتی تا فلزات گرانبها می شود.

تاریخچه

در دوران باستان در هزارهٔ چهارم بیش از میلاد استفاده از سنگ‌های عقیق و فیروزهٔ روشن متداول بود. همچنین در خرابه‌های شوش نمونهٔ سنجاق سر مسی که روی آن با لاجورد تزئین شده پیدا شده است.

هخامنشیان

جواهرسازی یکی از هنرهای ظریف زمان هخامنشیان بود و با آن‌که اسکندر مقدونی و سربازان او خزانهٔ شهرهای ایران را به غارت بردند باز هم نمونه‌ای از کار هنرمندان دورهٔ هخامنشی به دست آمده‌است. این صنایع، نشانهٔ نهایت استادی و مهارت صنعت‌گران این صنعت را نشان می‌دهد. این صنعت به دو روش ساخته می‌شد: ریخته‌گری و تراشکاری اشیاء طلا و نقره و مس و برنز و دیگر ساختن ظروف و ابزار و زینت‌آلات از همین فلزات.

نقوش طراحی شده بر روی این فلزات اکثراً با نقش‌هایی که ضمن حجاری‌ها مشخص شده به شکل جانوران، گُل و درخت است. حتی در دورهٔ مادها، طلاکاری مادی‌ها مشهود بود و این کشور در دوران هخامنشی مهم‌ترین مرکز صنایع طلاکاری بوده‌است. نقل قولی از داریوش هست که می‌گوید: «طلای فراوان که در کاخ سلطنتی شوش به کار رفته از سارد و باختر آورده‌اند و از زرگران مادی و مصری صحبت می‌نماید».

بنابراین باید گفت مقداری از اسباب و اشیاء و ظروف و الواح طلا و نقره که امروزه در موزه‌های ایران و جهان قرار دارد در آن‌جا ساخته شده‌است و این اشیاء گچه به ظاهر کوچک و کم‌وزن هستند ولی از لحاظ ریزه‌کاری، ظرافت طراحی و جواهراتی که در آن‌ها به کار رفته مهارت استادان این صنعت را در دورهٔ هخامنشی مشخص می‌سازد.

مردان و زنان ایرانی در عهد هخامنشیان با خود جواهرات بسیاری داشتند. یکی از نقوش کشف شده در استخر مردی را نشان می‌دهد که گلوبند و گوشواره دارد و در حجاری‌های سربازان هخامنشی سلاح، بازوبند و گردنبند آن‌ها مطلا کاری و با جواهرات زیادی پرداخته شده‌اند.^[۳] از مجموعه جواهرات هخامنشی که به صورت پراکنده در موزه‌های مختلف دنیا نگهداری می‌شوند سه مجموعهٔ آن نسبت به دیگر آثار بیشتر قابل توجه است:

گنجینهٔ آمودریا یا موسوم به جیحون که در سال ۱۸۷۷ میلادی در حوالی تاجیکستان کنار مرز افغانستان کشف شد و در حال حاضر در موزه ویکتوریا و آلبرت نگهداری می‌شود. مهم‌ترین شیء این مجموعه بازوبندی از طلا متعلق به قرن ۵ پیش از میلاد است که به‌دلیل حفره‌های زیاد احتمال می‌رود سنگ‌های قیمتی زیادی روی آن کار شده‌است که حالا وجود ندارند.
مجموعه‌ای از جواهرات که ژاک دو مورگان در سال ۱۹۰۴ در یک گور در شوش کشف کرد که شامل: گردنبندی از طلا که از دو جهت به دو سر شیر ختم می‌شود. روی این دو شیر، مرصع‌کاری و جواهر زیادی به‌کار رفته بود. علاوه بر آن دو گوشواره، یک سر ریز با ۱۸ آویز طلا، چند دکمه و مقداری جواهر دیگر از این مقبره کشف شد. این مجموعه در موزهٔ لوور پاریس نگهداری می‌شود.
مجموعه‌ای از جواهرات مربوط به ۵۴۰ تا ۴۳۰ پیش از میلاد است که در موزهٔ ملی ایران نگهداری می‌شود که شامل چند گردنبند و گوشواره است. به دلیل شباهت آثار با مجموعهٔ دمورگان احتمال می‌رود که آن‌ها نیز از مقبره‌ای کشف شده باشند.

بازوبند از جنس طلا، دورهٔ هخامنشی، واقع در موزهٔ رضا عباسی، تهران
گوشوارهٔ هخامنشی در پاسارگاد،
دستبند هخامنشی، حوالی ۳۵۰ پیش از میلاد واقع در موزهٔ لوور، پاریس
گوشوارهٔ هخامنشی، طلا همراه با منبت فیروزه‌ای

اشکانیان

در دورهٔ اشکانیان جواهرسازی همانند دورهٔ هخامنشیان رواج داشت با این تفاوت که اسلوب‌های تزئینی، پیجیدگی و ظرافت زیورآلات بیشتر می‌شود. در گوشواره‌های این دوره معمولاً از شکل انار و یاقوت‌های انار استفاده زیادی می‌شده‌است. اشکانیان نیز مانند زنان و مردان هخامنشی از گوشواره و گردنبند استفاده می‌کردند و اسب‌ها و جنگ‌افزار خود را با مطلا و جواهرکاری مزین می‌کردند.

گوشوارهٔ اشکانی، موزهٔ متروپولیتن
گوشوارهٔ اشکانی، موزهٔ متروپولیتن
گوشوارهٔ اشکانی، موزهٔ متروپولیتن
گوشوارهٔ اشکانی، موزهٔ متروپولیتن

ساسانیان

در دورهٔ ساسانیان کثرت ثروت پادشاهان و اعیان و خزانه‌ها در هنر ساسانی به خصوص در زیورآلات، ظروف نقره و طلا قابل مشاهده است. در این دوره ظروف زرین و سیمین رواج پیدا کردند و پارچه‌بافی به اوج خود رسید. پادشاهان ساسانی در دورهٔ سلطنت خود آرایش، لباس و تاج مخصوص به خود را داشتند و به همین روی جواهرسازی و کار با فلز ظرافت و پیچیدگی بیشتری پیدا کرد. از جواهرات و تاج‌های ساسانی به دلیل حمله و غارت رومیان و اعراب آثار کمی به جا مانده‌است.

تاج‌های ساسانی

در سلسلهٔ ساسانیان، هر پادشاه تاج منحصر به فرد خود را داشت. تاج ها را طبق پیروزی‌ها و موفقیت‌های سیاسی طراحی می کردند. برای مثال تاج خسرو انوشیروان از جنس طلا و نقره بود. روی تاج به زمرد و یاقوت مزین بود. وزن تاج حدوداً نود و یک کیلوگرم و به قدری سنگین بود که سر انسان تحمل وزن آن را نداشت و به همین جهت توسط زنجیرهای نازکی از سقف آویزان می‌شد و شاه زیر آن می‌نشست. طرح کلی تاج شاهان ساسانی کنگره‌دار است که احتمالاً این فرم را از تاج شاهان هخامنشی به خصوص تاج داریوش سوم گرفته‌اند، با این تفاوت که تاج‌های ساسانی بسیار پر آرایه و مجلل‌تر از تاج‌های شاهان هخامنشی بوده‌اند. برخلاف هخامنشیان و اشکانیان، شاهان ساسانی علاقهٔ زیادی به استفاده از نماد (مذهبی و ملی) بر روی تاج‌های خود داشتند.

جواهرات

از جواهرات ساسانی می‌توان به گنجینه پتروسا در رومانی اشاره کرد. از نمونه آثار این گنجینه می‌توان به قاب‌هایی طلایی که پایهٔ ظروف بلورین بودند و با سنگ‌های قیمتی آذین می‌شدند اشاره کرد. کمربندی طلایی یاقوت‌کاری با خط پهلوی در شهر ماینتس واقع در آلمان کشف شد.

قاب طلایی منقور که در داخل آن ظرف بلورین قرار می‌گرفته‌است، از آثار گنجینهٔ پتروسا، رومانی
قسمت‌هایی از بند کمربند از جنس طلا منسوب به اردشیر بابکان

درفش کاویانی

از آثاری که به دورهٔ ساسانی منسوب می‌شود درفش کاویانی است. به گفتهٔ مورخان اسلامی این پرچم احتمالاً از جنس پوست خرس، پلنگ یا بزغاله یا شیر بوده و اندازه‌ای حدود ۱۲ در ۸ داشته‌است. پادشاهان روی این درفش، سنگ‌های قیمتی و مروارید و سکه‌های بسیار زیادی می دوختند. هر پادشاه ساسانی به فال نیک در دورهٔ سلطنت خود به آن جواهر و سکه‌ای اضافه می‌کرده‌است.

رشته جواهرسازی

آموزش جواهرسازی از روش‌های مختلف امکان‌پذیر است. اما باید توجه داشت که کسب دانش و مهارت در رشته جواهرسازی نیاز به پیش‌نیازهایی دارد که وجود آن‌ها موجب پیشرفت سریع‌تر هنرجو می‌شود. از جمله این موارد می‌توان به داشتن صبر و حوصله، توجه به جزئیات و داشتن خلاقیت اشار کرد. توانایی در طراحی دستی طلا و جواهر نیز سبب می‌شود هنرجو، جواهر سازی را با دید بهتری صورت دهد. توانایی کار با نرم‌افزارهای کامپیوتری نیز سبب می‌شود کسی که در این حوزه کار می‌کند، طراحی جواهرآلات مدنظر خود را با جزئیات بیشتری انجام دهد و این امر موجب تسهیل در کار ساخت طلا و جواهر می‌شود.

رشته جواهرسازی در دانشگاه

یکی از راه‌های آموزش طلا و جواهر سازی، تحصیل در رشته جواهرسازی در دانشگاه است.کسانی که قصد تحصیل در این رشته که زیرشاخه هنر محسوب می‌شود را دارند، لازم است دروس عمومی و تخصصی این رشته را بگذرانند که از جمله این دروس می‌توان کارگاه ریخته‌گری، تاریخ مد و پوشاک، مدلسازی رایانه‌ای جواهرات و… را نام برد. به علاوه هنرجویان باید خلاقیت و حوصله کافی و توانایی کسب مهارت در حوزه کار با موارد و ابزار و طراحی کامپیوتری را داشته باشد.

مراحل جواهر سازی به چه صورت است؟

پس از آشنایی با این موضوع که جواهرسازی چیست، اطلاع از مراحل انجام این کار نیز می‌تواند مفید باشد. اولین مرحله ساخت جواهر، طراحی طلا و جواهر مدنظر یا انتخاب طرحی است که بر مبنای آن جواهرسازی صورت می‌گیرد. در مرحله بعد قالب‌سازی سه‌ بعدی انجام می شود. پس از آن ریخته‌گری روی قالب انجام می‌گیرد.

بعد از شکل گیری اولیه پایه فلزی، نوبت به سوهان‌کاری می‌رسد. سوهان کاری باید با دقت و ظرافت بسیار انجام شود. مخراج‌کاری قرار دادن سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی روی کار است. مرحله بعد پرداخت کاری و تمیزکاری است. پرداخت کاری جلوه زیبایی به کار می دهد.

چه سنگی در جواهرسازی کاربرد دارد؟

از آن‌جا که بخش زیادی از زیبایی زیورآلات به دوش نگین‌های به‌کاررفته در آن است، انواع سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی در ساخت جواهرآلات به کار می‌روند. این سنگ‌های گران‌بها همانند یاقوت و الماس هستند. سنگ‌های ارزشمند و نیمه‌قیمتی مانند عقیق، فیروزه جز همین دسته هستند. ارزش سنگی که در جواهرسازی به کار می‌رود تاثیر مستقیم روی قیمت تمام‌شده کار دارد.

هم‌چنین از آن‌جا که تراش و برش سنگ‌های قیمتی حساسیت بیشتری دارد، اجرت کار جواهرات دارای سنگ‌های گران‌بها بیشتر خواهد بود. درمجموع می‌توان گفت انواع سنگ‌ها از جمله یشم، آمیتیست، لاجورد، عقیق، مروارید، سیترین، فیروزه و… در جواهرسازی به کار می‌روند.

کارگاه جواهرسازی چه فضا و ابزاری نیاز دارد؟

در این قسمت از مقاله جواهرسازی چیست به ملزومات کارگاه ساخت جواهرآلات خواهیم پرداخت. کارگاه جواهرسازی نیاز به تجهیزات و ابزارهایی دارد که استفاده از آن‌ها فرآیند جواهرسازی را در هر یک از بخش‌ها ممکن می‌سازد. از جمله این موارد می‌توان به دستگاه‌های مربوط به ریخته‌گری، ذوب، آبکاری طلا و… اشاره کرد. هر یک از مراحل جواهرسازی نیاز به کار با این این دستگاه‌ها و ابزارها دارد که بعضا با حرارت نیز سروکار دارند.

ابزار جواهرسازی

یکی از مهم‌ترین ملزومات هنر جواهرسازی، وجود ابزارهای لازم و مناسب این کار است. هر مرحله از جواهرسازی نیاز به ابزارهای خاص خود دارد تا فرآیند ساخت طلا و جواهر به خوبی طی شود. از جمله این ابزارها انواع انبردست شامل انبردست موازی و دم گرد، سیم‌چین و انواع چکش است که برای شکل‌دهی به فلزات مورد استفاده قرار می‌گیرند.

دستگاه ریخته‌گری، موم‎زن، و فرز طلاسازی، مشعل و ابزار لحیم‌کاری از دیگر ابزار مورد نیاز جواهرسازی هستند. ابزارهایی نظیر قیچی، سوهان و ذره بین جواهر سازی نیز در طلا و جواهرسازی به کار می‌روند. بنابراین باید گفت لوازم جواهرسازی متنوع و متعدد هستند و همان‌طور که در قسمت‌های قبل مقاله جواهر سازی چیست اشاره شد، کسانی که به دنبال انجام این کار در منزل هستند لازم است در حد کفایت این ابزارها را فراهم کنند.

تفاوت طلاسازی و جواهرسازی در چیست و چه کاربردی دارند؟

طلا و جواهر کاربرد های زیاد دیگری به غیر از استفاده های زینتی دارند. طلا و جواهر خیلی با هم تفاوت دارند چه از لحاظ جنس و چه از لحاظ کاربرد و نوعشان. هر یک چند نوع متفاوت دارند اما جواهر ها بسیار متنوع تر هستند . طلاسازی و جواهرسازی با یکدیگر تفاوت دارند.

طلا گران تر است یا جواهر؟

طلا و جواهر به علت درخشندگی و زیبایی و تنوع زیادشن بسیار مورد توجه انسان ها از همان زمان های قدیم قرار گرفتند. این زیورآلات کمیاب هستند. انها سخت استخراج می شوند. آنها بسیارگرانبها نیز هستند. زیورها از جنس فلزات گران بها از ارزش مادی زیادی برخوردار هستند. اما در تفاوت طلاسازی و جواهرسازی هزینه ملاک نیست زیرا همه ی این مهارت ها با ارزش هستند و در هزینه ی دوره ها تفاوتی نیست.

یعنی طلا و جواهر سازی با متریل متفاوت از طلا و جواهر بلکه با نقره، رزین، استیل، برنج و … به جای طلا و از سنگ های اتمی و ازمایشگاهی و شیشه به جای جواهرات و الماس ها، انجام می شود. تفاوت طلاسازی و جواهرسازی تنها در نوع متریال می تواند تفاوت داشته باشد اما نوع متریال بر هزینه ی آموزش این دوره ها و هنر با ارزش تاثیری ندارد چون زمانی که شما طلا و یا جواهر سازی اموزش ببینید با هر متریالی می توانید دست به ساخت زیورآلات زیبا بزنید و تنها کافیست با ویژگی های فیزیکی و شیمیایی متریال ها آشنایی داشته باشید.

تفاوت طلا و جواهر چیست ؟

طلا و جواهر همان طور که از اسمشان پیداست دو متریال برای طلا و جواهرسازی هستند که کاملا با هم متفاوت اند و هر یک دسته بندی های مربوط به خود را دارند.

طلا فلزی است بسیار گرانبها که بسیار سخت استخراج می شود و درون سنگ ها باید آن را جدا نمود. بسیار درخشتده است، انعطاف پذیری بالایی دارد، شکننده نیست، هم به صورت تنها با آن زیور الات طراحی می کنند و میسازند هم به صورت ترکیب با سنگ ها و جواهرات. طلا از لحاظ دسته بندی به میزان عیار خود دسته بندی می شود . عیار های مختلفی دارد که 24 عیار بالا ترین عیار آن است و خالص تری نوع طلا ولی چون شکل پذیری بسیار بالایی دارد برای ساخت زیور آلات خیلی مناسب نز. ما برای طلاسازی از طلای 18 عیار به صورت عموم استفاده ی کنیم.

جواهرات سنگ های قیمتی و با ارزشی هستند. آنها با استفاده از فلز های مختلف زیور آلات زینتی را به وجود می آورند. جواهرات بسیار تنوع دارند و سنگ های قیمتی بسیار زیاد هستند از معروف ترین این سنگ ها یاقوت، زمرد، عقیق، الماس، مروارید و … هستند.

تفاوت طلاسازی و جواهرسازی چیست؟

تفاوت طلاسازی و جواهرسازی در تمرکز متریال های انها است . زمانی که شما طلاسازی آموزش ببینید تنها متریالی که ممکن است با آن کار کنید فلز های مختلف مناسب زیورآلات است. و دیگر نیازی به جای گذاری سنگ ها و آموزش انها نیست.

اما در جواهرسازی ما بیشتر تمرکزمان روی سنگ ها و نوع آنها است، اینکه با چه ترکیبی بهتر و زیبا تر می شوند، اینکه چگونه آنها را کنار هم جای گذاری کنیم وروی طلا بتوانیم آنها را بنشانیم.

کتاب های رشته طلا و جواهرسازی

برای یادگیری شغل طلاسازی کتاب‌های بسیاری در ایران پیدا می‌شود. هرچند این کتاب‌ها بیشتر برای خودآموزی شما بوده و برای یادگیری حرفه‌ای‌تر باید در دوره‌ها و کلاس‌های آموزشی شرکت کنید.