اینکلوژن یا ناخالصی چیست؟
اینکلوژن یا ناخالصی چیست؟
اینکلوژن یا ناخالصی چیست؟ : درون‌گیر (Inclusion) در گوهرشناسی به هرگونه ماده‌ی خارجی گفته می‌شود که در طی فرایند رشد یک کریستال درون آن به دام افتاده یا بعداً در ساختار آن وارد شده باشد. این مواد ممکن است جامد، مایع، گاز یا ترکیبی از این‌ها باشند و معمولاً درون ساختار بلوری سنگ‌های قیمتی قابل مشاهده‌اند.
🔬 چگونه اینکلوژن‌ها در گوهرشناسی تشکیل می‌شوند؟
رشد بلورها در طبیعت یا آزمایشگاه، در محیط‌هایی با شرایط بسیار خاص رخ می‌دهد؛ مانند دما، فشار و ترکیب شیمیایی مشخص. در چنین شرایطی، ممکن است مواد خارجی یا تغییرات فیزیکی در محیط باعث گیر افتادگی ذرات یا سیالات در داخل بلور در حال رشد شوند.
مهم‌ترین روش‌های تشکیل اینکلوژن‌ها در گوهرشناسی :
-
گیر افتادگی همزمان با رشد بلور
هنگام رشد سنگ، مواد اطراف مثل گازها، مایعات یا ذرات جامد در داخل آن به دام می‌افتند. -
شکستگی و پر شدن مجدد با مواد دیگر
بلور ممکن است در طول زمان ترک بخورد و سپس توسط سیالات معدنی ترمیم شود. این مواد به‌صورت درون‌گیر رویت می‌شوند. -
تغییرات حرارتی و فشار بعد از تشکیل اولیه
بعضی اینکلوژن‌ها ناشی از اثر حرارت یا فشار بالا هستند که باعث ایجاد اثر انگشت‌های حرارتی یا خطوط رشد غیرعادی در سنگ می‌شود.
💡 اهمیت اینکلوژن‌ها در گوهرشناسی
-
تعیین منشأ طبیعی یا سنتزی
برخی اینکلوژن‌ها تنها در سنگ‌های طبیعی یافت می‌شوند (مثلاً سه‌فازی‌ها در زمرد کلمبیا). -
تشخیص محل استخراج
ترکیب نوع اینکلوژن‌ها در گوهرشناسی به گوهرشناس کمک می‌کند منشأ جغرافیایی سنگ را مشخص کند. -
ارزش‌گذاری و زیبایی‌شناسی
بعضی درون‌گیرها ممکن است ارزش سنگ را کاهش دهند، اما گاهی مثل “Jardin” در زمرد، جزو ویژگی‌های زیبایی‌شناسی خاص محسوب می‌شوند. -
شناسایی بهسازی‌ها یا درمان‌ها
شکستگی‌های پر شده با روغن یا رزین، درون‌گیرهایی به جا می‌گذارند که قابل شناسایی‌اند.
🔬 روش‌های شناسایی ناخالصی‌ها در گوهرشناسی
برای شناسایی ناخالصی‌ها در سنگ‌های قیمتی، از تکنیک‌های پیشرفته‌ای استفاده می‌شود:
-
طیف‌سنجی رامان (Raman Spectroscopy): شناسایی ساختار مولکولی و ترکیبات شیمیایی.
-
طیف‌سنجی مادون قرمز (FTIR): شناسایی گروه‌های عاملی و ترکیبات آلی.
-
میکروسکوپ نوری گوهرشناسی : بررسی ساختار داخلی و شناسایی ناخالصی‌های فیزیکی.
این روش‌ها به گوهرشناسان کمک می‌کنند تا ناخالصی‌ها را به دقت شناسایی کرده و اطلاعات دقیقی درباره منشأ، فرآیندهای تشکیل و ارزش سنگ‌های قیمتی به دست آورند.
🔍 مقدمه‌ای بر اینکلوژن‌ها (درون‌گیرها) در سنگ‌های قیمتی
درون‌گیرها یا Inclusions، اجزای داخلی محصورشده‌ای هستند که درون ساختار کریستالی یک سنگ قیمتی دیده می‌شوند. این عناصر می‌توانند شامل مواد معدنی دیگر، حباب‌های گاز، قطرات مایع، شکستگی‌ها یا ساختارهای زون‌بندی باشند. درون‌گیرها نه تنها به عنوان ویژگی‌های طبیعی، بلکه به عنوان شناسنامه‌ای در دل سنگ شناخته می‌شوند.
در گوهرشناسی حرفه‌ای، اینکلوژن‌ها ابزارهای بسیار مهمی برای:
-
و حتی تعیین معدن یا کشور منشأ هستند.
اولین دیدگاه را ثبت کنید