پلاریسکوپ و محور نوری در گوهرشناسی
درک خواص نوری سنگ‌ها
پلاریسکوپ و محور نوری در گوهرشناسی : یکی از ابزارهای اساسی در علم گوهرشناسی، پلاریسکوپ است. این دستگاه کمک می‌کند تا متوجه شویم آیا سنگ از نظر نوری یک‌محور (isotropic) یا دو‌محور (anisotropic) است. همچنین می‌توان با آن محور نوری سنگ را شناسایی کرد که برای دسته‌بندی و تشخیص دقیق گوهرها بسیار اهمیت دارد.
پلاریسکوپ چیست و چگونه کار می‌کند؟
پلاریسکوپ از دو قطعه منشور پلاریزه‌کننده نور تشکیل شده است. هنگامی که نور قطبیده از سنگ عبور کند، بسته به ساختار بلوری، الگوهای خاصی در چشمی مشاهده خواهیم کرد:
- در سنگ‌های یک‌محور (غیرقطبی)، نور عبور می‌کند بدون تغییر خاص—مانند الماس و اسپینل.
- در سنگ‌های دو‌محور, با قرار دادن گوهر بین منشورها، خطوط تاریکی (extinction) مشاهده می‌شود که بر اساس چرخش گوهر تغییر خواهند کرد؛ مانند زمرد، یاقوت و تورمالین.
پلاریسکوپ و محور نوری در گوهرشناسی چیست؟
محور نوری (optic axis) جهت‌هایی هستند که در آن‌ها نور بدون شکست داخلی یا دو قطبی شدن عبور می‌کند. سنگ‌های دو‌محور دارای دو محور نوری هستند. شناخت این جهت، در تحلیل خواص نوری مانند پلورکرئیسم و شکست نور اهمیت دارد.
نحوه کار با پلاریسکوپ گوهرشناسی
- نور قطبیده (معمولاً از منبع نور LED یا هالوژن) به پلاریسکوپ وارد می‌شود.
- سنگ را بین دو منشور قرار دهید.
- با چرخاندن گوهر، الگوی روشن و تاریک (extinction) را مشاهده کنید.
- اگر سنگ یک‌محور باشد، کامل تیره می‌شود؛ اگر دو‌محور)، خطوط تاریکی زاویه‌دار ظاهر می‌شود.
چرا این ابزار مهم است؟
- تمایز میان سنگ‌های تک‌محور (مثل الماس)، دو‌محور (مثل یاقوت)، و ساختارهای بلوری مختلف
- شناسایی سیستم بلوری در ترکیب با رفرکتومتر و میکروسکوپ گوهرشناسی
- کمک به تشخیص نمونه‌های طبیعی از مصنوعی و یا بهسازی‌شده
ابزارهای مکمل و مرتبط در زمینه گوهرشناسی
- رفرکتومتر گوهرشناسی: برای اندازه‌گیری ضریب شکست نور
- میکروسکوپ گوهرشناسی: مشاهده اینکلوژن‌ها و ساختار داخلی بلور
- اسپکتروسکوپ و دایکروسکوپ: بررسی رنگ و طیف جذبی
- لامپ UV: برای سنجش فلورسانس سنگ‌ها
مثال کاربردی
اگر با پلاریسکوپ سنگ یاقوت را بچرخانید، خطوط extinction در چهار زاویه می بینید—یک ویژگی مشخص سنگ‌های دو‌محور. ترکیب این نشانه‌ها با نوشته‌های رفرکتومتر و رصد ساختار در میکروسکوپ، سنگ را به‌صورت علمی تشخیص می‌دهید.
جمع‌بندی
پلاریسکوپ یکی از ابزارهای ضروری گوهرشناسان است. با کمک آن، می‌توانیم بفهمیم که سنگ تک‌محور است یا دو‌محور و محور نوری آن چیست. این اطلاعات با ابزارهایی مانند رفرکتومتر، میکروسکوپ و اسپکتروسکوپ تکمیل می‌شوند تا امکان تشخیص دقیق، علمی و مطمئن فراهم شود. این دانش اساسی برای خریداران، فروشندگان و علاقه‌مندان گوهرشناسی بسیار ارزشمند است.
اولین دیدگاه را ثبت کنید